Οι κίνδυνοι από την ξηρασία, τα έντομα και τις πυρκαγιές για τα αρκαδικά ελατοδάση

(Το άρθρο δημοσιεύτηκε σε δύο μέρη, στα τεύχη 24 (2010 B) και 25 (2011 A) του περιοδικού «Όρος Αρκαδίας» του «Συλλόγου Αρκάδων Ορειβατών και Οικολόγων»)

         Οι δασικές πυρκαγιές στη χώρα μας και παγκοσμίως, παρά το καταθλιπτικό μαύρο τοπίο που αφήνουν στο πέρασμά τους και τις ενδεχόμενες καταστροφές σε παρακείμενες αγροτικές καλλιέργειες και οικισμούς, δεν αποτελούν πάντα καταστροφικό παράγοντα για την δασική βλάστηση. Δασικές πυρκαγιές με περιόδους επανεμφάνισης κάποιων δεκαετιών συνιστούν το φυσικό μηχανισμό ανανέωσης για πολλούς τύπους οικοσυστημάτων, διατήρησης της βιοποικιλότητας με τη δημιουργία μωσαϊκού τύπων βλάστησης, καθώς και καταστροφής της καθ’ έτος συσσωρευόμενης νεκρής βιομάζας (νεκρών φύλλων, κλάδων και κορμών) και απελευθέρωσης των εμπεριεχομένων θρεπτικών, για τα φυτά, συστατικών στο δασικό έδαφος. Αποτελούν ακόμα μοναδικό μηχανισμό τερματισμού της εμμονής και της εξάπλωσης επιδημιών από έντομα και ασθένειες στα δασικά δέντρα και θάμνους. Βάσει των παραπάνω γίνεται αμέσως αντιληπτό, ότι δεν έχει τόση σημασία ο αριθμός των στρεμμάτων που καίγονται κάθε χρονιά, αλλά τί καίγεται και ότι η ανάγκη προστασίας από τις δασικές πυρκαγιές ποικίλλει μεταξύ των διαφόρων χερσαίων οικοσυστημάτων, εξαρτώμενη κυρίως από:

Κλίμα και Δασική Βλάστηση της Ελλάδας-Συμπληρωματικά στοιχεία

1) Kira’ s Warmth Index (WI)

  

Επειδή στην ανατολική Ασία γίνεται ιδιαίτερη χρήση του Kira’s Warmth Index (με συμβολισμό WI και μονάδα μέτρησης °C*months) για θέματα σχέσεων κλίματος-βλάστησης [1,2,4,5,6,7] και βάσει αυτού δίνονται τα θερμοόρια και ψυχροόρια των διαφόρων δασοπονικών ειδών [3], είναι χρήσιμος ο υπολογισμός του για συγκριτικές μελέτες με τη δική μας περιοχή, καθώς και για την διερεύνηση της δυνατότητας εισαγωγής δασοπονικών ειδών από τον πλούσια φυτικό κόσμο εκείνων των χωρών, που γίνεται ως εξής:

Α) εξ’ ορισμού: WI=Σ(Τi-5), για τους μήνες με Τi>5°C,

                                όπου Τi: η μέση μηνιαία θερμοκρασία.  

Χρήσιμες συνδέσεις

Useful links:
http://pubs.usgs.gov/pp/p1650-b/
http://biology.mcgill.ca/faculty/lechowicz/articles/JBI_Fang06.pdf
http://macroscope.world.coocan.jp/en/text/climveg/text.html
http://www.cedarcreek.umn.edu/biblio/fulltext/t1049.pdf
http://cct.or.cr/publicaciones/Life-Zone-Ecology.pdf
http://archive.org/details/waldbauaufnaturg00mayr

http://books.google.gr/books?id=vLhKts0_42YC&pg=PA29&lpg=PA29&dq=kira+warmth+index&source=bl&ots=6UQOXur2RB&sig=HyXgq394Ej-_OkQ81xHE8zeaolQ&hl=el&ei=uutdTra_JYegOuzW1cwC&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CGMQ6AEwCA#v=onepage&q=kira%20warmth%20index&f=false


http://anemi.lib.uoc.gr/search/?dtab=m&search_type=simple&search_help=&display_mode=overview&wf_step=init&show_hidden=0&number=10&keep_number=10&cclterm1=&cclterm2=&cclterm3=&cclterm4=&cclterm5=&cclterm6=&cclterm7=&cclterm8=&cclfield1=&cclfield2=&cclfield3=&cclfield4=&cclfield5=&cclfield6=&cclfield7=&cclfield8=&cclop1=&cclop2=&cclop3=&cclop4=&cclop5=&cclop6=&cclop7=&isp=&display_help=0&offset=1&search_coll[metadata]=1&&stored_cclquery=creator%3D%28%CE%9A%CE%BF%CE%BD%CF%84%CF%8C%CF%82%2C+%CE%A0%CE%AD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%97.%2C%29&skin=&rss=0&show_form=&export_method=none&offset=1&srfile=/metadata/4/f/2/metadata-6jodivk1s2egmjv88n0glkvl35_1305009191.tkl

ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - CLIMATE AND FOREST VEGETATION OF GREECE

ΓΚΟΥΒΑΣ Μ.,  ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ν. (2011): Κλίμα και δασική βλάστηση της Ελλάδας. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης. Τεχνική Βιβλιοθήκη, μελέτη υπ’ αριθ. 01/2011.

Gouvas M., Sakellariou N. (2011): Climate and forest vegetation of Greece. National Observatory of Athens, Institute of Environmental Research and Sustainable Development, Technical Library Report Nr: 01/2011 (in Greek).

https://drive.google.com/file/d/1u97AVWGIL94jpQ9o36fwjRjhDOYDxUUC/view?usp=sharing

http://www.scribd.com/doc/56724160/Climate-and-forest-vegetation-of-Greece

Gouvas M.A., Sakellariou N.K., Kambezidis H.D. (2011): Estimation of the monthly and annual mean maximum and mean minimum air temperature values in Greece. Meteorology and Atmospheric Physics, Volume 110, Numbers 3-4, 143-149.

https://doi.org/10.1007/s00703-010-0111-y 

Παπαδόπουλος Α., Γκουβάς Μ. και Ηλιόπουλος Ν. (2010): Μελέτη των καιρικών συνθηκών που επηρέασαν τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα κατά τις θερινές περιόδους 2000-2009. Πρακτικά 10ου Διεθνούς Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Πάτρα, 25-28 Μαΐου 2010, σελ 337-344.

A. Papadopoulos, M. Gouvas and N. Iliopoulos (2010): Study of the weather conditions that influenced the forest fires in Greece during the summer periods 2000-2009. Proceedings of 10^th International Conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, 25-28 May 2010, Patras, Greece: 337-344, (in Greek).

https://drive.google.com/file/d/1yCNYCdi1A0e9dswXeP9h_CDyw9Swbe3P/view?usp=sharing

https://drive.google.com/open?id=1UTlFsmyRx9GQSxpKLzWy5Op-ierkXnuf

Ηλιόπουλος Ν., Παπαδόπουλος Α., Γκουβάς Μ. και Ντάσιου Ζ. (2010): Μελέτη του δείκτη κίνδυνου πυρκαγιάς FDI (Fire Danger Index) και δυνατότητα εφαρμογής του στον ελληνικό χώρο. Πρακτικά 10ου Διεθνούς Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Πάτρα, 25-28 Μαΐου 2010, σελ. 329-336.

N. Iliopoulos, A. Papadopoulos, M. Gouvas and Z. Dasiou (2010): Study of fire danger index and its possibility of application in the Greek area. Proceedings of 10^th International Conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, 25-28 May 2010, Patras, Greece: 329-336, (in Greek).

https://drive.google.com/file/d/1YzFypLja6QAgP3lXCuhgEQ0ANQitbRUl/view?usp=sharing

ΓΚΟΥΒΑΣ M. και ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Κ., (2009): Επίδραση της θερμοκρασίας του αέρα στα θερμοόρια και ψυχροόρια εξάπλωσης δασικών δέντρων και θάμνων στην Ελλάδα. Δασική Έρευνα, (υπό εκτύπωση).

Gouvas M. and Theodoropoulos K. (2009): The influence of air temperature on the lower- and higher-altitudinal distribution limits of forest trees and shrubs in Greece. Journal: Dasiki Erevna (Forest Research) (in publication), (in Greek).

GOUVAS M., SAKELLARIOU N. and XYSTRAKIS F. (2009): The relationship between altitude of meteorological stations and average monthly and annual precipitation, Stud. Geophys. Geod., 53: 557-570.

https://link.springer.com/article/10.1007/s11200-009-0039-1

ΓΚΟΥΒΑΣ M., ΞΥΣΤΡΑΚΗΣ Φ., ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Κ., ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ν. και ΓΚΟΥΒΑΣ Α. (2008): Σχέση της δυνητικής εξατμισοδιαπνοής και του υδατικού ελλείμματος κατά Thornthwaite με τη δασική βλάστηση της Ελλάδας. Δασική Έρευνα, 21: 93-106.

Gouvas M., Xystrakis F., Theodoropoulos K., Sakellariou N. and Gouvas A. (2008): On the relationship between potential evapotranspiration and moisture deficit sensu Thornthwaite with the forest vegetation of Greece. Journal: Dasiki Erevna (Forest Research), 21: 93-106.

http://www.scribd.com/doc/47147180/Thornthwaite-Vegetation-Dasiki-Erevna

https://drive.google.com/file/d/1QWdvqCQXYu4R6R2MHpetbOcIbDqz35fM/view?usp=sharing

Γκουβάς Μ., Παπαδόπουλος Α. και Ηλιόπουλος Ν. (2008): Ένας εύχρηστος μετεωρολογικός δείκτης κινδύνου δασικών πυρκαγιών. Πρακτικά 9ου Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Θεσσαλονίκη, 28-31 Μαΐου 2008, σελ. 855-862.

Gouvas M., Papadopoulos A. and Iliopoulos N. (2008): A convenient meteorological forest fire risk index. Proceedings of 9^th Conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, 28-31 May 2008, Thessaloniki, Greece: 855-862, (in Greek).

https://drive.google.com/file/d/1NojWCi_kB877qJHLq_G_dOEf0QmqTGMi/view?usp=sharing

ΓΚΟΥΒΑΣ Μ., ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ν., ΞΥΣΤΡΑΚΗΣ Φ. (2007): Εκτίμηση του μέσου ετησίου και μηνιαίου ύψους υετού στον ελλαδικό χώρο. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης. Τεχνική Βιβλιοθήκη, μελέτη υπ’ αριθ. 01/07, 28 σελ .+ Παράρτημα (34 χάρτες).

Gouvas M., Sakellariou N. and Xystrakis F. (2007): Estimation of the mean annual and mean monthly precipitation amount in Greece. National Observatory of Athens, Institute of Environmental Research and Sustainable Development, Technical Library Report Nr: 01/07 (in Greek).

http://www.scribd.com/doc/47084059/Precipitation-Estimation-Greece

https://drive.google.com/file/d/10ZtqF89rblirg6OJhw6e5-qtmS9BrTYJ/view?usp=sharing

Markos Gouvas and Konstantinos Theodoropoulos (2007): Life-form and chorological spectra of the vegetation units of Mount Hymettus (C. Greece). Journal of Biological Research, Thessaloniki, 8: 177-187.

http://www.jbr.gr/papers20072/07-Gouvas%20et%20al.pdf

Gavriil Xanthopoulos, Georgios Maheras, Vassiliki Gouma, Markos Gouvas (2006): Is the Keetch-Byram drought index (KBDI) directly related to plant water stress? V International Conference on Forest Fire Research. 27-30 November 2006, Figueira de Foz, Portugal, 23-31.

https://drive.google.com/file/d/1ilnBUd6miaMRafJbJahfskzsrPowr_K_/view?usp=sharing

ΓΚΟΥΒΑΣ Μ. και ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ν. (2006): Ημερήσια ύψη υετού και συνοπτική κατάσταση καιρού επιφανείας κατά τη χειμερινή περίοδο στον ελλαδικό χώρο. Πρακτικά 8ου Πανελληνίου Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Αθήνα, 24-26 Μαΐου 2006, Τόμος A, σελ.120-128.

Gouvas M. and Sakellariou N. (2006): Daily rainfall amounts and surface synoptic weather situation during the winter period over Greece. Proceedings of 8^th Conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics. 24-26 May 2006, Athens, Greece, Vol. A: 120-128, (in Greek).

https://drive.google.com/file/d/1Ian2sSj25N5FPf68kc2aDNKOlkDHXVeJ/view?usp=sharing

https://drive.google.com/open?id=1s8R-JkeJF4czp7MsidPaNbqyJylWPuVK

ΓΚΟΥΒΑΣ Μ. και ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ν. (2006): Εκτίμηση του μέσου μηνιαίου και ετησίου αριθμού ημερών χιονιού και χιονοσκεπούς εδάφους στον ελλαδικό χώρο. Πρακτικά 8ου Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Αθήνα, 24-26 Μαΐου 2006, Τόμος A, σελ.129-136.

Gouvas M. and Sakellariou N. (2006): On the estimation of the monthly and annual average number of days with snow and snow cover in Greece. Proceedings of 8^th Conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics. 24-26 May 2006, Athens, Greece, Vol. A: 129-136, (in Greek).

https://drive.google.com/file/d/14ehg9WCAQcOrsMxlrE4tRq9uLWaoZrb8/view?usp=sharing

ΓΚΟΥΒΑΣ Μ. και ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ν. (2004): Σχέση του υψομέτρου των μετεωρολογικών σταθμών με το μέσο ετήσιο και μηνιαίο ύψος υετού. Πρακτικά 7ου Πανελληνίου (Διεθνούς) Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Λευκωσία, 28-30 Σεπτεμβρίου 2004, Τόμος Β, σελ. 765-771.

Gouvas M. and Sakellariou N. (2004): Relation of the altitude of the meteorological stations to the average annual and monthly rainfall amount. Proceedings of 7^th Hellenic (International) Conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, 28-30 September 2004, Nicosia, Cyprus,  Vol. b: 765-771, (in Greek).

https://drive.google.com/file/d/16w2HUXjlrGN8a5JONECqZrzUBS-fdl_N/view?usp=sharing

ΓΚΟΥΒΑΣ Μ. και ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ν. (2002): Εκτίμηση των μηνιαίων και ετησίων τιμών της μέσης μέγιστης και μέσης ελάχιστης θερμοκρασίας του αέρα στην Ελλάδα. Πρακτικά 6ου Πανελληνίου Συνεδρίου Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Ιωάννινα, 25-28 Σεπτεμβρίου 2002, σελ. 66-71.

Gouvas M. and Sakellariou N. (2002): On the estimation of the monthly and annual values of mean maximum and mean minimum air temperatures over Greece. Proceedings of 6^th Hellenic Conference of Meteorology, Climatology and Atmospheric Physics, 25-28 September 2002, Ioannina, Greece: 66-71, (in Greek).

http://www.scribd.com/doc/46940584/Estimation-Monthly-Mean-Max-Min-Air-Temperature

https://drive.google.com/file/d/1mvXiCltQ7IIF1lEshaOCyJvjjXOKkP0H/view?usp=sharing

ΓΚΟΥΒΑΣ Μ. (2001): Οι φυτοκοινωνίες του όρους Υμηττός. Διδακτορική διατριβή. Θεσσαλονίκη, 138 σελ. + 9 Φωτ. + 3 πίνακες + χάρτης.

Gouvas M. (2001): The plant associations of Mount Hymettus. Ph. D. Thesis, University of Thessaloniki, (in Greek).

http://www.scribd.com/doc/46941802/Hymettus-Plant-Associations

http://thesis.ekt.gr/13126
https://drive.google.com/file/d/1iuaD41pQVpwJTcoKAeOlXE-USd8qkQvj/view?usp=sharing

Sakellariou N., Kambezidis H and Gouvas M. (2000): Mean monthly air temperatures in Athens, Greece. Theoretical and applied climatology. 67: 201-203.

https://doi.org/10.1007/s007040070009